راهکارهای کاهش مخاطرات ناشی از ورود شانه دار مهاجم
6- راهکارهای کاهش مخاطرات ناشی از ورود شانه دار مهاجم
مطابق بررسی های انجام گرفته تأثیرات ناشی از ورود شانه دار به دریای خزر بر روی اکثر گونه ها بصورت نامطلوبی نمود پیدا کرده است. با توجه به تغذیه کیلکا ماهیان از زئوپلانکتون ها و همسفره بودن این ماهیان با شانه داران (روحی و همکاران، 1382)، ذخایر این ماهیان به شدت و بصورت آنی تحت فشار مستقیم قرار گرفته و بعید به نظر میرسد در صورت عدم توجه، ذخایر این ماهیان بتواند ترمیم یافته و به حد قبلی خود برسد.
کاهش شدید انواع زئوپلانکتون ها در برخی از مناطق تا حد 10 برابر، کاهش ذخایر کیلکا ماهیان تا حد متجاوز از 6 برابر، کاهش ذخایر تنها پستاندار با ارزش دریای خزر (Phoca Caspica)و نهایتاً ده ها تغییر فیزیکی، شیمیایی و بیولوژیکی همگی مواردی بودند که تحت تأثیر اثرات مخرب شانه دار مهاجم، دریای خزر را که از قبل هم به مشکلات و معضلات عدیده ای دچار بود، به ورطه نابودی و اضمحلال زیستی کشانده و مشکلات اجتماعی و اقتصادی فراوانی را بویژه در سواحل کشورمان برای دولت و جامعه صیادی پدید آورند (بلوکی و همکاران، 1386). مهم ترین اثرات ورود شانه دار مهاجم را می توان به صورت زیر ذکر نمود:
· کاهش وسیع جامعه پلانکتونی و به ویژه زئوپلانکتون ها
· کاهش ماهیان به ویژه کیلکا و خاویار
· کاهش جمعیت فک دریای خزر
· اختلال گسترده در زنجیره دریای خزر
· به هم خوردن نظم اکولوژیک
· تغییرات شیمیایی ناشی از تجزیه بقایای شانه دار
· کاهش و تغییر در تنوع زیستی
Beroe Ovataتنها شانه داری است که میتواند با شانه دار مهاجم مقابله کند (روحی و همکاران، 1382؛ بلوکی و همکاران، 1386). آب رودخانه ولگا، که بخش عمده آب خزر را تأمین می کند، شیرین است و Beroe Ovataکه نسبت به آب شیرین حساس است نمیتواند در آن زندگی کند در حالی که شانه دار Mnemiopsis خود را با آب شیرین تطبیق داده و توانسته است در بخش شمالی خزر بدون رقیب به تکثیر بپردازد. سواحل جنوبی خزر عمق بیشتری دارد، آب آن شورتر و دمای آن برای تکثیر مناسب تر است به همین دلیل تراکم این شانه دار در سواحل ایران بسیار بیشتر از کشورهای دیگر حاشیه خزر است. مهم ترین ویژگی های این شانه دار عبارتند از:
· سازگاری بالای زیستی در محدوده دریای خزر
· سهولت در تکثیر و زادآوری
· ارزش اقتصادی
· نرخ زیاد تغذیه از شانه دار
· رقیب غذائی سایر آبزیان نمیباشد.
· پس از کنترل شانه دار، مشکل جدیدی به وجود نمیآورد.
